موزه خصوصی صنایع دستی زنده یاد حاج رجبعلی مقدم در عمارتی چشم نواز و بیانگر شگوه و عظمت ،در یکی از اصلی ترین خیابان‌های زنجان به نام خیابان امام خمینی شهر زنجان قرار گرفته است تا زیبایی و تاریخ خود را به معرض دید گردشگران بگذارد.
عمارت دارایی یا (دیوان استیفاء) در بافت تاریخی شهر زنجان (سبزه میدان) قرار گرفته است. ظاهراً این بخش از شهر در اواخر دوره قاجار و اوائل حکومت پهلوی اول تقریباً مقارن با اواخر جنگ جهانی دوم از سوی دولت وقت به صورت مجموعه ای به اماکن و ساختمان‌های دولتی اختصاص می‌یابد که عبارت بودند از عمارت دارایی در باغی معروف به همین نام، بنای دخانیات، اداره غله، انبار قند و شکر.تاریخ ساخت بنای دارایی طبق کتیبه ای که بر فراز سردرهای ورودی جبهه شمالی و جنوبی بنا نقش شده به سال ۱۳۱۶ خورشیدی بازمی‌گردد که از همان ابتدا به امور مالیه اختصاص یافته است.
نقشه عمارت دارایی با مساحت 330 مترمربع به صورت مستطیلی است و وسعت باغی که این بنا تاریخی در آن واقع شده 18هزار مترمربع است. در این باغ وسیع و زیبا، دو حوض در دو طرف ساختمان عمارت و همینطور یک حلقه قنات جهت تامین آب حوض ها تعبیه شده، اما اکنون فقط یکی از حوض ها باقی مانده است.
عمارت دارایی حاصل فعالیت و نوآوری معمارانی چون وارطان هوانسیان، پل آبکار و گابریل گورکیان است که در دهه‌های نخست سده قرن بیستم تأثیر بسیار مثبت و مهمی را بر روی معماری نوین ایران داشتند، دوران فعالیت آن‌ها مصادف با تحولات عمیق هنری و معماری در اوائل قرن بیستم در اروپا بود در واقع همزمان با اوج فعالیت معماران بزرگ اروپایی که همگی از پیشگامان مکتب هنر نو و جنبش معماری مدرن بوده‌اند.بدین ترتیب این معماران که از ارامنه کشور بودند متأثر از این جریان و روند با فعالیت در رشته معماری به اشاعه اصول و مبانی مکتب هنر نو و جنبش معماری مدرن پرداختند و نهضت جدیدی را در گستره معماری ایران به وجود آوردند و آثار زیبایی را خلق نمودند.بر اساس اسناد و مدارک موجود عمارت زیبای دارایی یکی از آثار ارزنده‌ای است که در این رهگذر توسط پل آبکار به وجود آمده و میرزا محمدعلی مستوفی پیشکار خمسه نخستین رئیس مالیه آن بود. این اثر به شماره ۲۳۳۵ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده‌است.
این بنا در سه طبقه و با خصوصیات معماری دوره پهلوی اول از قبیل پنجره‌های متعدد، تراس، قرینه‌سازی در طبقات، ساخته شده است. با عنایت به نوع معماری و خصوصیات بارز آن به راحتی می‌توان نفوذ شیوه‌های معماری اروپا را در معماری این بنا تشخیص داد. از جمله مصالح بکار رفته در بنا می‌توان سنگ، آجر، آهک، سیمان، آهن را نام برد.
از عوامل تزئینی نمای بنا می توان به ازاره‌های سنگی به ارتفاع ۲۵/۱ سانتی‌متر که دور تا دور بنا رادر برگرفته و سپس با آجر چینی انجام گرفته اشاره نمود .ارتفاع ساختمان از کف تا زیر سقف طبقه دوم حدود 11.5 متر و ارتفاع داخلی طبقه‌ها 3.5 متر است و نمای پنجره‌ها از بیرون با اجرای قوس هلالی، زیبایی خاصی به بنا بخشیده است. در ورودی شمالی و جنوبی بنا دو حوض زیبا است که حوض شمالی به قطر 12 متر و حوض جنوبی در حال حاضر موجود نیست.این دو حوض به قرینه و از طریق آب‌راهی که از زیر بنا می‌گذشت به‌هم ارتباط داشته‌اند و آبیاری باغ آن نیز از طریق قناتی که از محل می‌گذشت بود. با توجه به قرار گرفتن این بنای باشکوه در مرکز شهر و در مسیر مجموعه تاریخی سبزه‌میدان، بازار تاریخی و هم‌جواری با بناهای تاریخی دیگر از جمله عمارت ذوالفقاری، مسجد جامع، مسجد خانم و خانه وزیری با استقبال خوب گردشگران مواجه است.
موزه و عمارت دارایی از آبان سال ۱400 به موزه هنرهای سنتی و صنایع دستی زنجان تبدیل شده است. آثار نمایشی این موزه شامل انواع ظروف مسی قلمزنی شده دوره قاجار، انواع چاقو و شمشیر، گلیم، چاروق و مصنوعات ملیله‌کاری شده می‌باشد. این موزه همه روزه به جز روزهای دوشنبه پذیرای بازدیدکنندگان است.
آدرس عمارت دارایی: استان زنجان- زنجان- خیابان طالقانی
زنجان – ایرنا – موزه مشارکتی صنایع دستی استان زنجان در تاریخ آبان 1400 با حضور وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی افتتاح شد.
به گزارش ایرنا سیدعزت‌الله ضرغامی در آیین افتتاح این موزه در سخنانی گفت: با راه‌اندازی موزه صنایع‌دستی، شرایط برای معرفی تولیدات بومی و شاخص استان زنجان بیش از قبل فراهم شده است.وی با بیان اینکه افتتاح این موزه موجب آشنایی بیش از پیش گردشگران با صنایع‌دستی زنجان می‌شود، اضافه کرد: اشخاصی مانند مرحوم رجبعلی مقدم با ساخت بناهای عام‌المنفعه باعث افتخار زنجان و ایران در تاریخ هستند.
